Materiaalkeuze

"Afval bestaat niet..."


Daan Bolier - Architect

Principes

Materiaalkeuze...


Voordat er gestart wordt met ontwerpen wordt er altijd een inventarisatie gemaakt van het bestaande. Niet alleen wordt een waardering gegeven aan de architectonische en bouwtechnische kwaliteit van de bestaande bebouwing maar er wordt ook gekeken naar de waarde van bouwdelen en materialen en wat de mogelijkheden zijn voor behoud of hergebruik in het nieuwe ontwerp. Van overbodige materialen wordt gekeken wat de mogelijkheden zijn voor hergebruik elders. Het uitgangspunt hierbij is dat sloopafval niet bestaat en materiaal altijd waarde heeft. Uw materialen kunnen wellicht opnieuw op de markt gebracht worden.


Op een zelfde manier kan worden gekeken welke (gebruikte) materialen er in de directe omgeving beschikbaar zijn, bijvoorbeeld via oogstkaart.nl. Lokale restmaterialen kunnen hierdoor verrassende nieuwe functies krijgen en zijn vaak ook nog eens goedkoper dan nieuw materiaal. Uiteraard dienen ze aan dezelfde gezondheids- en kwaliteitseisen te voldoen.


Bij zowel gebruikte als nieuwe materialen wordt gekeken naar de milieubelasting die deze materialen veroorzaken en de invloed van de materialen op de gezondheid (zowel tijdens productie als tijdens gebruik). Hiervoor worden de classificaties van het NIBE gebruikt. Materialen met een lage milieubelasting en een positieve invloed op de gezondheid krijgen de voorkeur. Bovendien wordt gekeken naar het waarde behoud van het materiaal of bouwproduct en de mogelijkheden voor de toekomst. Hierbij dient te worden opgemerkt dat toekomstige wensen en eisen niet altijd te voorspellen zijn en een materiaal dus voldoende vrijheid moet bieden voor aanpassingen.


Bio-based materialen voldoen vaak aan bovenstaande criteria. Ze hebben vaak een lage milieubelasting, zijn gezond en kunnen eenvoudig worden teruggebracht in een natuurlijke kringloop. Voorwaarde is wel dat ze geproduceerd zijn van hernieuwbare grondstoffen die geen giftige stoffen bevatten (ook in de natuur komt toxiciteit voor). Daarnaast wordt bij beoordeling van de milieubelasting gekeken naar o.a. CO2 emissie door energiegebruik tijdens productie en transport en het waterverbruik.


Essentieel is dat de toegepaste materialen goed gedocumenteerd worden. Het gebouw wordt daarvoor opgenomen in het materialenregister, Madaster. Dit maakt het mogelijk op ieder moment in de toekomst inzicht te hebben in welke materialen er waar in het gebouw zitten en wat de verwachte toekomstwaarde van deze materialen is. Hierdoor is het ook mogelijk in te schatten wanneer materialen weer beschikbaar komen, bijvoorbeeld aan het eind van de levensduur van een bouwproduct of installatie. Deze materialen kunnen vervolgens weer worden aangeboden op de markt. Op deze manier zal de materialenmarkt meer en meer bestaan uit materialen die al eens in een gebouw hebben gezeten en zijn er (relatief) steeds minder nieuwe grondstoffen nodig.